Temel Elektronik Notlarım

Referanslar:
http://afrotechmods.com/tutorials/
http://www.teknikvideo.net
http://www.youtube.com/watch?v=tifYSyeDmQ4&feature=relmfu

Avometre

Avometrenin iç direnci, ölçülecek dirençten daha büyük olması halinde doğru sonucu alabiliriz(Avometrenin anlatıldığı kısım).

Osiloskop

Avometre ile ölçülemeyen devre elemanlarının ölçebilmek için osiloskop kullanılır(Osiloskop kısmının anlatıldığı kısım).

Analog ve Dijital Sinyal

Video'da analog ve dijital sinyalin anlatıldığı kısım.
Dijital Sinyal:

Devreye giren sinyaller aşağıdaki gibi farklı voltajlardadır.

Bu sinyallerin 0 ve 1 haline getirilmesi için standart bir voltaj belirlenir.

Sabit bir voltaj değerinin üstünde kalanlar 1, altında kalanlar ise 0 olarak kabul edilir.

Mantık Devresi

Girdinin ve çıktının 1 veya 0 olarak belirtildiği devreye denir(Mantık devresinin tanımlandığı kısım).
VE Kapısı:

VEYA Kapısı:

DEĞİL KAPISI:

NAND Kapısı(VE DEĞİL):

NOR Paısı(VEYA DEĞİL):

Diğer Yarı İletkenler

Termistör (Sıcaklık sensörü olarak kullanabilen yarı iletken)

Sıcaklıktaki dalgalanma ile orantılı olarak direnci büyük miktarda dalgalanma gösteren yarı iletkendir. Genel olarak metallerin sıcaklıkları arttığında dirençlerini arttırı. Termistör ise tam tersi sıcaklık arttıkça direnci azalır.

Termistörün gösterimi:

Termistörün Tepki Grafiği:

Termistör Deneyi:

Cds (Işık sensörü olarak kullanılabilen yarı iletken)

Üzerine ışık geldiğinde direnci doğrusal olarak düşen yarı iletkendir.

Cds Fotoiletken Sensörün Gösterimi:

Işık miktarı arttıkça direnci düşer:

PİEZO Elektrik Elemanı

Kristal biçiminde olup kristale basınç veya çekme uygulandıkça gerilimle orantılı bir elektrik akımı üretir.

Transistör

FotoTransistör deneyini gördükten sonra öğrenmek daha kolay olacak(videonun başladığı kısım)

Kollektör ve emitör arasında akışın olması için fototransistörün üzerine ışık düşürmek gerekiyor.Işığın miktarına bağlı olarak üsütünden geçecek voltajı transistör belirleyecektir.

Yavaşlama sensörü olarak arabalarda kullanılmış. LED'den gelen ışık miktarını algılayan fototransistörün davranışını videonun bu kısmında görebilirsiniz.

Şimdi transistörü tanımak daha kolay olacak. N ve P denen iki tip yarı iletken vardır. Bunları N-P-N veya P-N-P olacak şekilde 3 katlı kullanılabilir:

NPN Tipi Transistörün Sembolü:

PNP Tipi Transistörün Sembolü:

Beyz'e +, Emitör'e - voltaj uygulayınca akım geçer.
Kollektör'e +, Emitör'e - voltaj uygularsak akım geçmez.
Güzel bir video daha:

Okumak içinde teknikvideo.net adresinde güzel bir anlatım var.

Transistörün collector (toplayıcı), base (taban) ve emiter (yayıcı) olarak üç bağlantısı (katmanı) vardır. Base akımı olamadığında collector ile emiter arasındaki direnç o kadar yüksektir ki bu iki bağlantı arasında hemen hemen hiçbir akım geçemez. Ama base bağlantısında küçük bir akım aktarıldığında collector ile emiter arasındaki dirençte çok büyük azalma olur. Dolayısıyla emiter ile collector arasından akım geçebilir. Böylece transistör küçük bir akımın yardımıyla büyük bir akımı denetleyebilir. Transistör bir anahtar olarak kullanıldığı zaman, base bağlantısına küçük bir akım verildiğinde güçlü bir elektrik akımının devresini tamamlamasına izin verir. Bir yükseltici yada bir üreteç olarak kullanıldığı zaman zayıf bir sinyali güçlendirir. Zayıf sinyal küçük bir elektrik akımı biçiminde base’e uygulanır. Bu, collector’den emiter’e büyük bir akımın geçmesine izin verir. Böylece güçlü bir sinyal üretilmiş olur.

16F877A İşlemcisiyle karaşimşek

void main(){
     unsigned int i=1;


     // ww1.microchip.com/downloads/en/devicedoc/39582b.pdf
     // adresindeki datasheetin 6. sayfasında 40 pinlik işlemcimizin
     // portlarının bacaklarını görebiliriz.
     // A portunda 6 bacak olduğunu görüyoruz.
     //
     // A portunun yönünü belirlemek için TRISA registerı ile ulaşıyoruz.
     // Tüm portları Portları OUTPUT olarak ayarlıyoruz.
     TRISA = 0x00;
     TRISB = 0x00;
     TRISC = 0x00;
     TRISD = 0x00;
     TRISE = 0x00;
     
     // 1) A portunun f0 dan f5 e kadar nın  da 0 verelim
     PORTA.f0 = 0;
     PORTA.f1 = 0;
     PORTA.f2 = 0;
     PORTA.f3 = 0;
     PORTA.f4 = 0;
     PORTA.f5 = 0;
     
     // 2) Yukarıdakini kısaca tüm portun bacaklarını 0 lamak için aşağıdaki gibi:
     PORTB = 0x00;
     PORTC = 0x00;
     PORTD = 0x00;
     PORTE = 0x00;
     
     // 1 deki durumda tek bir bacak (1 bit) olduğu için 0 değerini atamamız yetti.
     // 2 deki durumda ise 8 biti hexadecimal olarak 0x00 ile tüm bacakları 0 ladık.
     // Eğer B portunun (8 bacaklı) son iki bacağı 1 ama diğerlerini 0 lamak
     // istersek 0b00000011 (binary olarak) ya da 0x03 (hexadecimal) olarak ayarlayabiliriz.
     
     while(1)
     {
         i=1;
         while(i<128)
         {
             PORTB=i;
             i=i<<1;
             delay_ms(100);
         }
         i=128;
         while(i>0)
         {
             PORTb = i;
             i = i>>1;
             delay_ms(100);
         }
     }
}

16F877A İşlemcisiyle LED yakıp söndürme

void main(){
     // Eski programlama dili olduğu için önce değişkenlerimizi tanımlayalım
     int i = 0;
     
     // Tüm portlarımızı çıkış olarak ayarlıyoruz
     // neticede led yakıp söndüreceğiz
     TRISA = 0x00;
     TRISB = 0x00;
     TRISC = 0x00;
     TRISD = 0x00;
     TRISE = 0x00;
     
     // Tüm port bacaklarının aşlangıç değerlerini vereceğiz
     // Önceki programlamadan üstünde değer kalmış olma ihtimaline karşı
     // Yukarıda ANALOG ayarlama registerını kullanmadığımız için hepsi dijital
     // Bu portların bacaklarının çıkış sinyaline 0 veriyoruz.
     PORTA = 0x00;
     PORTB = 0x00;
     PORTC = 0x00;
     PORTD = 0x00;
     PORTE = 0x00;

     delay_ms(5000); // Çalıştıktan 5 saniye sonra


     // sonsuz döngüde  i == 5 oluncaya kadar
     while(i<5){
       // RD2 bacağına sinyal verelim
       PORTD.F2 = 1;
       // Yandığında biraz yanık kalsın ledimiz
       delay_ms(500);


       // Sinyali keselim
       PORTD.F2 = 0;
       // Södüğünde de biraz sönük kalsın ledimiz
       delay_ms(500);

       i++;
     }
}